نشست «بررسی مبانی فقهی و حقوقی چالش‌های اهدای عضو در میان مذاهب اسلامی» برگزار شد
نشست علمی و تخصصی با عنوان «اهدای عضو از منظر فقه مذاهب اسلامی»، به همت معاونت پژوهش و کار گروه فقه تطبیقی انجمن علمی فقه و حقوق دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی که در آغاز این نشست علمی با حضور جمعی از اساتید حوزه فقه و حقوق پزشکی برگزار شد.
در این نشست که با هدف بررسی تطبیقی دیدگاه‌های فقهی درباره اهدای عضو در فقه امامیه و اهل‌سنت برگزار شد، دکتر افتخار دانشپور؛ عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق امامیه دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی، دکتر جهاندار امینی؛دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی،مدرس دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی دکتر فریبا قربانی؛ معاون واحد فراهم‌آوری اعضا و نسوج پیوندی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و دکتر شکیبا امیر خانی؛ عضو هیأت علمی گروه فقه و حقوق دانشگاه بین‌المللی مذاهب اسلامی به عنوان دبیر نشست حضور داشتند.
خانم دکتر امیرخانی دبیر علمی جلسه محورهای گفتگو را با طرح چند سوال به شرح زیر مطرح کردند: چقدر مسائل راجع به اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی، به چالش های فقهی مرتبط است؟ مهم ترین دلایل فقهی مانع از اهدای عضو بیماران مرگ مغزی چیست؟ و اساساً صلاحیت ورود فقه اسلامی به مسأله تشخیص مرگ قطعی در خصوص بیماران مرگ مغزی، چقدر است؟
خانم دکتر فریبا قربانی، ضمن تشریح فرایند تشخیص و تایید مرگ مغزی، مرگ مغزی را تابلوی ثانوی از مرگ قطعی انسان معرفی کرده و ادامه داد: در خصوص اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی سه دسته از مسائل فقهی را می توان شناسایی کرد. دسته اول مسائلی است که در فقه اسلامی به آن ها پرداخته نشده است، نظیر تعیین تکلیف اعضایی از بیمار مرگ مغزی که پس از جدا شدن از بدن وی، برای پیوند مناسب تشخیص داده نمی شود.
وی افزود: دسته دوم از مسائل فقهی، آراء و نظرات برخی فقیهان است که از آنها سوء برداشت می شود و دچار ابهامی است که می توان از آن تلقی مخالفت داشت و دسته سوم از مسائل فقهی، نظرات برخی فقیهان است که به صراحت با اهدای عضو مخالفت ورزیده اند.
در ادامه این نشست دکتر جهاندار امینی ضمن بر شمردن مهم ترین دلایل مخالفت با اهدای عضو در فقه اهل سنت از جمله "خارج دانستن مرگ مغزی از عنوان مرگ قطعی"، "لزوم احترام به میت"، "مالک نبودن انسان نسبت به اعضای بدن خود" و "پرهیز از نجاست اعضای میت"، بیان داشت: با وجود این دلایل، نظر مشهور فقه اهل سنت نسبت به اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی، مثبت است و ایشان همه دلایل مخالفان را مورد انتقاد قرار داده اند.
دکتر امینی همچنین ادامه داد: بر اساس نظر برخی فقیهان وقتی بیمار را می توان زنده فرض کرد که روح او ظرفیت حضور و تاثیر گذاری داشته باشد و این ظرفیت با از دست رفتن مغز بر اثر مرگ مغزی، از بین می رود.
در ادامه سخنران دیگر نشست، خانم دکتر افتخار دانشپور ضمن برشمردن جایگاه اهدای عضو از بیماران مرگ مغزی در آراء فقیهان شیعه، افزود: اهدای عضو از مسائل نوپدید فقه پزشکی است وتشخیص مرگ مغزی از نظر شرع و موضوع شناسی آن حائز اهمیت است. در این مورد علی رغم وجود محرمات شرعی به عنوان احکام اولیه ؛ اما با تمسک بر اضطرارو در شرایط اذن بیمار، به عنوان حکم ثانوی بسیاری از فقهای امامیه حکم جواز داده اند.
وی گفت: نکته مهم آن است که با توجه به مستندات فقهی از جمله اصل عدم ولایت اذن اولیای میت دخالتی در جواز عمل اهدای عضو ندارد . هرچند قانون به جهت ممانعت از ایجاد هرج و مرج اذن اولیای کبیر را شرط دانسته است. باب اجتهاددر این مورد هم چنان مفتوح است و با حفظ مبانی فقهی ممکن است در آینده شاهد نظرات جدیدی باشیم.
در پایان این نشست که با پرسش و پاسخ علاقه مندان و پژوهشگران همراه بود، شرکت کنندگان ابراز امیدواری کردند با همکاری متقابل دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی و واحد فرآهم آوری اعضا و نسوج و انجام طرح های پژوهشی مشترک و درج نتایج مثبت آن در مجامع فقهی اهل سنت، زمینه رفع موانع اهدای عضو فراهم گردد.
گزارش تصویری// نشست علمی ـ تخصصی: بررسی مبانی فقهی و حقوقی چالش‌های اهدای عضو در میان مذاهب اسلامی
نظر شما :